Το Πάσχα πριν 50 χρόνια

Εκκλησιαστικά και τελετουργικά ήταν ίδιο. Ίδιες λειτουργίες, ίδιοι ψαλμοί, ίδια ευαγγέλια, όπως επιτάσσει η εκκλησιαστική παράδοση. Στα σπίτια όμως δεν ήταν το ίδιο. Οι μάνες στα σπίτια πριν από 50 χρόνια περνούσαν την δική τους «εβδομάδα των παθών» αφού είχε προηγηθεί μια άλλη, αυτή της καθαριότητας του σπιτιού εν όψει του Πάσχα. Δουλειά ξεθεωτική, σκούπισμα με την σκούπα (όχι ηλεκτρική) σφουγγάρισμα γονατισμένες με το σφουγγαρόπανο και τη βούρτσα, πλύσιμο με το χέρι στην σκάφη, σιδέρωμα με το σίδερο που έβαζαν μέσα κάρβουνα, μάζεμα τα χειμωνιάτικα ρούχα και ετοίμασμα των ανοιξιάτικων και καλοκαιρινών, χώρια η καθημερινή ιστορία του μαγειρέματος συνήθως στην γκαζιέρα και μερικές φορές στον φούρνο της γειτονιάς όταν το φαΐ ήταν ψητό. Την Μεγάλη ή κόκκινη Πέμπτη, το βάψιμο των αυγών, έθιμο που διατηρείται ακόμα χωρίς να συνοδεύεται όμως από ένα άλλο ταυτόσημο έθιμο. Κάθε νοικοκυρά μόλις έβαφε τα αυγά πρωί πρωί, κρεμούσε στο μπαλκόνι ή το παράθυρο του σπιτιού ένα κόκκινο χρηστικό αντικείμενο (πετσέτα, φόρεμα, πουκάμισο, οτιδήποτε, πάντως όχι ένα άχρηστο κομμάτι ύφασμα) το οποίο το μάζευε με τη δύση του ήλιου. Ίσως αν προσέξετε, δείτε μερικά μπαλκόνια έτσι, ακόμα και σήμερα. Όταν έψηναν τα τσουρέκια η ένταση ήταν μεγάλη, επειδή μιας και θα πήγαιναν όλα στον φούρνο της γειτονιάς, θα γινόταν ένας άτυπος διαγωνισμός για το ποιάς είχαν φουσκώσει περισσότερο, ποιάς είχαν καλύτερο σχήμα, ποιάς καλύτερο χρώμα. Μέχρι και σόμπες άναβαν προκειμένου το ζυμάρι βρισκόμενο σε ζεστό περιβάλλον να φουσκώσει περισσότερο. Αφήστε τη μυρωδιά που κατέκλυζε τη γειτονιά όταν τα γυρνούσαν από τον φούρνο στο σπίτι. Αν έβλεπες ταψιά σκεπασμένα με πετσέτα σήμαινε ότι δεν είχαν μεγάλη επιτυχία, γιατί τα πετυχημένα τα κυκλοφορούσαν ακάλυπτα. Η φάμπρικα με τα τσουρέκια στα ζαχαροπλαστεία ξεκίνησε αργότερα και δειλά γιατί καμιά νοικοκυρά που σεβόταν τον εαυτό της δεν καταδεχόταν τα «ετοιματζήδικα».
Το Πασχαλινό τραπέζι ήταν το γκραν φινάλε της ιστορίας και το επίκεντρο του ενδιαφέροντος ήταν η μαγειρίτσα και τα ορεκτικά, γιατί το αρνάκι με πατάτες ήταν στην ευθύνη του ψητά στον φούρνο. Αρνάκι εννοούμε ένα μπουτάκι, σπανίως μισό αρνί και σπανιότερα με ρεφενέ στην αυλή κάποιου, ολόκληρο στη σούβλα.
Άφησα τελευταίο το ντύσιμο. Όλη η οικογένεια στην Ανάσταση και την Κυριακή φορούσε «τα καλά» της. Ιδιαίτερα τα παιδιά φορούσαν ρούχα που ήταν αγορασμένα ειδικά για να πρωτοφορεθούν εκείνες τις μέρες και τα χαιρόταν ιδιαίτερα, κι αν στο πασχαλινό τραπέζι λερωνόταν το κλάμα δεν σταματούσε με τίποτα. Όλα ήταν ακριβά δύσκολα και γι αυτό τα εκτιμούσαν.

Καλό Πάσχα, καλή Ανάσταση, καλή καρδιά!!!